Depressiviteit, mijn man/vrouw is depressief, heeft last van een depressie. Hèt is weer helemaal ìn om over deze gemoedstoestand te praten. Er is geen talkshow-host die er geen aandacht aan besteedt, het levert momenteel extra hoge kijkcijfers op.
Maar daardoor verslapt de aandacht voor dit persoonlijke probleem juist en worden mensen met een depressie juist vaker minder serieus genomen door hun omgeving. Vooral doordat er zo weinig aandacht aan de klachten en verschijnselen wordt besteed. In de talkshows komen vooral de gevolgen aan bod.
Een op de vijftien jongeren lijdt aan een depressie. Een op de vijf Nederlanders krijgt op de een of andere manier met depressies te maken. Vreemd dat ze er dan zo weinig van afweten. Tijdens mediations en relatietherapiën kom ik vaak aan depressiviteit gerelateerde situaties en problemen tegen. Daarom dit uitgebreide blog over dit onderwerp.
Eerder schreef ik een blog waarin een man depressieve klachten ontwikkelde in de aanloop naar de scheiding die zijn vrouw in gang zette. In dit blog schrijf ik echter niet alleen over wat er toen nog meer gebeurde, maar zal ik ook aandacht besteden een de klachten en verschijnselen die kenmerkend zijn voor iemand die gediagnostiseerd wordt met een depressie.
“Nou moet ie niet gekker worden”, sprak Anouk met enige verontwaardiging in haar stem nadat ik had opgemerkt dat de klachten en verschijnselen, die Harm vertoonde, mij toch wel erg deden denken aan een depressie. “Dat vind ik toch zo onzinnig. De huisarts zei het ook al. En nu jij ook. Ik kan daar niet bij hoor. Ik snap dat ook niet. Al die lui die maar zeggen dat ze depressief zijn. Voor mij is het allemaal gezeik. Een vorm van aandachttrekkerij. Ja, ik vind het zielepoterij. Allemaal het zielepootje uithangen. Ik kan daar geen begrip voor opbrengen. Misschien komt dat dan wel door mij, hoor. Ik heb daar nooit last van. Ik zie overal de positieve kanten van in. Ik ben ook een positief mens. Ik heb ook niks met mensen die altijd maar uitgaan van het negatieve. Zielepoten zijn het, stuk voor stuk.” Op de bank zie ik ondertussen een man nog kleiner worden en ik onderbreek Anouk in haar betoog, haar tirade tegen iedereen die depressief is. Ik vraag haar of zij weet wat een depressie inhoudt en zij reageert ontkennende. “Ik heb er gewoon niks mee. Het spijt mij Harm, maar ik kan hier ook niks mee. Als jij depressief bent, dan ben je dat al jaren. Dan is dat niet van de laatste tijd of doordat ik bij je weg wil.” En opnieuw volgt er een opeenstapeling van verwijten naar Harm en opnieuw onderbreek ik Anouk in haar betoog. Ik vraag haar of ik mag toelichten wat een depressie inhoudt en opnieuw stemt zij toe.
- Wat zijn de klachten en verschijnselen bij een depressie?
Laat ik beginnen met vast te stellen dat een depressie kan zich op erg veel verschillende manieren kan uiten. Deze uitingsvormen noemen we verschijnselen of symptomen, en zij zijn bepalend hoe ernstig een depressie kan zijn. Bovendien is de aard en vorm voor ieder mens anders. Het is dan ook niet zo vreemd dat een depressie vaak kortere of langere tijd niet als zodanig wordt herkend.
Ondanks alle mogelijke verschillen worden er twee min of meer kenmerkende klachten/verschijnselen altijd onderscheiden:
- de depressieve stemming, en
- het feit dat iemand nergens meer plezier aan kan beleven.
Deze twee kenmerken moeten beide aanwezig zijn, voordat er van een depressie kan worden gesproken. Hoe meer andere klachten en verschijnselen verder nog aanwezig zijn, hoe ernstiger de depressie. Aan de hand van de bijkomende klachten kan er ook een onderscheid gemaakt worden tussen de diverse typen depressies.
A. Depressieve stemming
Tijdens een depressie is er altijd sprake van een continu verlaagde stemming, waarbij matige tot ernstige bedroefdheid, pessimisme en gebrek aan zelfvertrouwen overheersen. Kenmerken die in ernstige mate bij Harm zichtbaar zijn en door hem worden ervaren. Hij voelt zich de laatste tijd bedrukt, mat, down, neerslachtig, rot of in de put zitten. Zijn stemming is bij zijn uitingen van depressiviteit dalend tot een gevoel van peilloze diepte. Hij ervaart alles negatief en zegt ook letterlijk dat hij er geen gat meer in ziet. Hij klaagt over zijn onophoudelijke huilbuien en ervaart dat niet als een opluchting. Nee, in zijn geval is het juist een bevestiging van de ellende waarin hij zit.
B. Geen plezier
Een ander kenmerk voor een depressie is, zoals gezegd, dat men nergens meer plezier aan kan beleven. Harm kan bijvoorbeeld niet meer genieten van zijn tuin of een goede fietstocht. Hij zit nog in zijn tuin en hij stapt nog wel op zijn fiets, maar het gevoel dat erbij hoort is als het ware weg, of dood. Harm voegt daaraan toe dat dit anders zou zijn wanneer hij dit met Anouk zou kunnen delen, maar die mogelijkheden worden hem door haar ontnomen. Inzien dat hij ook zou kunnen genieten zonder dat Anouk daarbij aanwezig is, ontbreekt hem volledig. Harm is bang dat hij geen gevoel meer heeft en ervaart dit als afschuwelijk. Bovendien blijkt ook dat dit voor de omgeving heel moeilijk is te begrijpen. En wat het nog erger maakt, is dat hij niet meer gelooft dat het gevoel ooit weer terug zal komen. Anouk laat hem dit ook in niet mis te verstane bewoordingen weten.
C. Interesseverlies
Mensen met een depressie hebben minder of zelfs helemaal geen belangstelling meer voor alledaagse dingen zoals werk en hobby’s, dingen die ze vroeger graag deden. Contact met vrienden en familie hoeft ook niet meer zo nodig. Ze hebben er gewoon geen zin meer in. Bij Harm uit zich dit in het zich volledig terugtrekken in zijn huis, zijn drinken en rookgedrag. Hij houdt het liefst iedereen buiten de deur en is Anouk ook alles behalve dankbaar voor het feit dat zij, uit oure betrokkenheid en bezorgdheid haar broer en zijn ouders had gewaarschuwd op die bewuste avond waarin hij haar had geAppt. Daarnaast heeft Harm geregeld dat hij voorlopig minder werkt, wat alsnog een enorme opgave voor hem is om te doen.
D. Slaapstoornissen
Veel mensen met een depressie klagen over een ‘slechte’ slaap. Allereerst levert het inslapen problemen op: het kan uren duren, voordat men in slaap valt. En als men dan uiteindelijk slaapt, dan wordt men vaak al na een of twee uren weer wakker. Vervolgens slapen men weer even in om na een uur opnieuw wakker te worden. De slaap wordt op deze manier dus regelmatig onderbroken, wat als zeer onrustig ervaren wordt. Het kan zelfs de indruk geven dat men de hele nacht geen oog heeft dichtgedaan. Harm denkt dit te hebben opgelost door ’s avonds overmatig veel alcohol te nuttigen. Hij neemt de fles mee naar bed en valt daarmee in slaap. Harm wordt dan wel weer ‘s morgens vroeg wakker, om een uur of vier, vijf, zonder opnieuw in te kunnen slapen. Hij voelt zich dan klaarwakker, zonder zich overigens goed uitgerust te voelen. Het weer in slaap vallen wordt belemmerd, doordat hij dan gaat piekeren over de dag die komt, waar hij als een berg tegenop zien. In tegenstelling wat veel andere mensen dan doen, stapt Harm niet naar de huisarts voor medicatie. Hij heeft zijn alternatieve remedie.
E. Eetstoornissen
Anouk heeft al aan het begin van de bemiddeling haar zorg uitgesproken over het gewichtsverlies bij Harm. In de veel gevallen is er bij een depressie sprake van een verminderde eetlust en daarvan is ook sprake bij Harm. Zijn lichaam bevatte al nauwelijks vetreserves, dus de 6-8 kilogrammen die hij aan gewicht heeft verloren zal van invloed zijn op zijn spiermassa.. “Ik krijg geen hap door mijn keel.”, “Ik eet omdat ik moet eten, maar het smaakt mij helemaal niet.” En “Denk je dat ik het leuk vind om zonder jou hier te gaan zitten eten.”, zijn zijn reacties op de opnerkingen van Anouk. Harm heeft ook last van een droge mond (waar veel depressieve mensen last van hebben). Hij drinkt, naast de alcohol ook heel veel water en maakt smak-geluiden voordat hij gaat praten. Door deze vermagering kunnen depressieve mensen er nog minder gezond uit gaan zien. Het omgekeerde is echter ook mogelijk. Soms hebben depressieve mensen juist een onbedwingbare behoefte om veel te eten. Dit gaat dan meestal in de vorm van vreetbuien. Alles wat maar binnen handbereik is wordt opgegeten. Koektrommels en ijskasten worden leeggegeten. Vanzelfsprekend is dan een gewichtstoename het gevolg.
F. Dagschommeling
Depressieve mensen kunnen ‘s morgens meestal niet goed op gang komen, omdat ze zo verschrikkelijk opzien tegen elke nieuwe dag. Als ze toch eenmaal op gang gekomen zijn, kan het voorkomen dat ze zich in de loop van de dag wat beter gaan voelen. In de avond voelen ze zich dan het beste, zelfs zo goed dat ze zich niet kunnen voorstellen hoe depressief ze die ochtend waren. Ze kunnen zelfs het moment van het naar bed gaan uitstellen omdat ze zo lang mogelijk hiervan willen ‘genieten’. Maar het komt ook wel eens voor dat ze zich ‘s avonds slechter voelen dan ‘s morgens. Dit heet een omgekeerde dagschommeling. Dit is meestal het geval bij mensen die overdag een bepaalde vorm van afleiding hebben en ‘s avonds alleen thuis zitten. Bij Harm is er sprake van elke dag een rampdag. De dag begint kloten, eindigt in eenzaamheid en wordt weggespoeld met een flinke lading alcohol.
G. Traagheid of juist onrust
Bij veel depressieve mensen gaat het spreken, het denken en het bewegen traag en langzaam. In dat geval spreekt men daarom van een geremde depressie. Alle bewegingen verlopen in een traag tempo. Ze zitten vaak in een houding, bewegingloos, iets wat ze een tijdlang kunnen volhouden. Als er sprake is van een totale bewegingloosheid, wordt er gesproken van een stupor. Dit lijkt op een toestand van algehele verdoving. Harm heeft geen verschijnselen van een stupor, maar de andere verschijnselen komen in de gesprekken steeds sterker naar voren. Als hij uiteindelijk reageert, dan is dat steeds meer vanuit een ingehouden woede. Harm wil deze niet tonen, zegt wel dat hij boos is, maar dan niet op Anouk. Harm heeft ook geen behoefte om uit zichzelf te spreken. Kan langdurig zwijgen en op vragen reageert hij traag, vaak met eenlettergrepige woorden: ja of nee. Dit duidt op een ernstige depressie. Alles verloopt voor Harm traag, het denken, maar ook zijn tijdsbeleving. Een minuut duurt voor hem wel een uur, een uur duurt een dag en een dag duurt bijna een jaar. Harm ervaart dat weer als zeer afschuwelijk. Hoe erg dit is, valt voor Anouk dan weer moeilijk voor te stellen.
Als Harm het gesprek zat is, dan reageert hij als bij een geagiteerde depressie, waarbij de hij juist heel onrustig en ongedurig in zijn bewegingen is. Deze bewegingen zijn meestal doelloos. Harm staat dan op en loopt eerst wat heen en weer (ijsbeert) om dan maar een glas water in te schenken of koffie aan te bieden, of hij schuift wat onrustig de bank heen en weer. Hij is snel geïrriteerd en kan bovendien angstig zijn. Wanneer ik Harm daarnaar vraagt bevestigt hij dit of hij reageert geagiteerd. “Het spreekt och voor zich, Kees. Wat wil je nog meer. Ik raak alles kwijt. Anouk is vertrokken en mijn huis kan ik niet betalen. JA, ik ben heel erg bang.” Het gedrag van Harm is aanklampend, wat wil zeggen dat hij Anouk en mij steeds maar weer probeert duidelijk te maken dat hij het zo moeilijk heeft. Dit kan tot irritatie leiden, wat hem dieper in zijn isolement brengt.
H. Gespannenheid
Mensen die epressief zijn voelen zich vaak zeer gespannen. Dit gevoel kan zelfs zo overheersend zijn, dat de omgeving en eventueel ook de hulpverleners niet aan een depressie denken. Deze mensen klagen dan vaak over hoofdpijn, in de vorm van een bandgevoel om het hoofd, of over hoofdpijn die vanuit de nek omhoog trekt. Daarnaast kunnen mensen dan ook last hebben van buikpijn of van een drukkend gevoel op de maag. De gespannenheid kan zichtbaar zijn, doordat men over het hele lichaam beeft. Harm ervaart deze gespannenheid ook en uit deze ook. Hierdoor zijn veel plaatsgenoten en collega’s op de hoogte over wat er zich in het leven van Harm afspeelt.
I. Angstklachten
Bij angstklachten is het soms onduidelijk waarvoor iemand die depressief is nu precies bang is. Daarom wordt dit een algemene of diffuse angst genoemd. Dit is in tegenstelling tot een duidelijk omschreven angst als voor spinnen of hoogtevrees. Een duidelijk omschreven angst kan men tegengaan door datgene waarvoor men bang voor bent te vermijden. Bij een behandeling wordt juist vaak opgedragen de angstwekkende situatie op te zoeken. Dit doet de angst op den duur verbleken (extinctie).
J. Energieverlies
“De fut is er uit Het lijkt wel of ik geen energie meer heb om ook maar iets te doen”, merkte Harm op tijdens de laatste twee gespreksronden. Dit zijn veel gehoorde opmerkingen van mensen met een depressie. ‘s Morgens bij het opstaan voelen men zich al zo moe alsof men er al een hele dagtaak op heeft zitten. De neiging om te blijven liggen en daar maar de hele dag in te blijven is dan erg groot. Voor de omgeving is dit moeilijk te begrijpen en het veroorzaakt dan ook snel spanningen binnen de relatie of het gezin. Anouk heeft dit ook in niet mis te verstane woorden tegen Harm gezegd. En haar woorden hadden eerder het tegenovergestelde effect.
K. Verminderd zelfgevoel
Mensen die depressief zijn, hebben vaak een lage dunk van zichzelf. Ze hebben voortdurend het gevoel dat ze tekortschieten en falen, zowel in hun gezin als op hun werk. Ze denken erg min over zichzelf en gaan daar diep onder gebukt. Dit geldt ook voor hun uiterlijk. Ze vinden zichzelf onaantrekkelijk of zelfs afzichtelijk, en ze kunnen zich niet voorstellen dat een ander daar niet net zo over denkt. Het is voor de omgeving meestal niet mogelijk om hen dit soort gedachten uit het hoofd te praten.
L. Schuldgevoelens
In het verlengde van een gering gevoel van eigenwaarde liggen schuldgevoelens. Deze kunnen ook zeer kwellend zijn. Ook Harm uit zich hierover: “Ik heb het blijkbar allemaal verkeerd gedaan. Ik heb gefaald in de relatie, maar ik kon niet meer dan wat ik heb gedaan. Blijkbaar ben ik een mongool.” Harm maakt zichzelf voortdurend verwijten over dingen die hij in het verleden gedaan heeft of juist nagelaten heeft. Dit idee kan zelfs dusdanige vormen aannemen dat hij er tegen beter weten in vast van overtuigd is dat het ook echt waar is. In dat geval wordt er van schuld- en zondewanen gesproken. Verder vindt hij het ontzettend bezwaarlijk dat er zoveel mensen zijn, familieleden bijvoorbeeld, die proberen te helpen en hem proberen op te vrolijken. Dit kan het schuldgevoel alleen nog maar versterken, want hij vindt dat hij het niet waard is om geholpen te worden. Bijna altijd gaan hier aan schaamtegevoelens mee gepaard. Harm geeft hierover ook aan dat hij schuldig is aan de zorgen bij zijn familie.
M. Concentratieproblemen
Een klacht die Harm van het begin af aan heeft geuit is dat hij heel veel moeite heeft om ergens de aandacht bij te houden. Een boek lezen lukt haast niet meer, terwijl tv-uitzendingen eigenlijk ook langs hem heen gaan. In gezelschap (zoals tijdens de gesprekken) is hij wat afwezig, ook al geeft hij aan alles wel te horen en te volgen. Mensen met depressieve klachten horen hetgeen er wordt gezegd wel, maar het gaat het ene oor in en het andere oor weer uit. Soms lijkt het daardoor wel alsof ze ook wat vergeetachtig zijn. Met nadruk wordt hier het woord ‘lijkt’ gebruikt, want het geheugen als zodanig is niet gestoord. Maar als er iets tegen hen gezegd wordt en men is er met degedachten niet bij, dan is het het ook zo weer vergeten.
N. Stoornis in het denken
Het denken van mensen met depressieve klachten wordt vaak volledig in beslag genomen door hun problemen. Ze piekeren aan een stuk door, vaak over steeds maar hetzelfde. Hun gedachten, die meestal betrekking hebben op het niet kunnen begrijpen waarom zij zich zo ellendig voelen, blijven als het ware in cirkels ronddraaien. Het denken wordt verder gekenmerkt door een vertraagd tempo. De gedachtegang kan soms zelfs stagneren en helemaal stil komen te liggen. Bij Harm speelt deze wijze van denken én beleven een grote rol. Hij kan maar aan één dingen, één iemand, denken. Hij is ook niet bereid om zijn denken aan Anouk op te geven, omdat hij dan toegeeft aan de scheidingsperikelen van Anouk.
O. Besluiteloosheid
Het lukt Harm ook niet meer om beslissingen te nemen. Hij twijfelt aan de meest eenvoudige en elementaire dingen, die voorheen geen problemen opleverden. Het gaat om gewone en alledaagse dingen. Dit wordt twijfelzucht genoemd.
P. Dwanggedachten
Harm beklaagt zich bij Anouk over het probleem dat hij last heeft van gedachten die iedere keer als het ware aan hem opgedrongen worden. Het lukt hem niet zich hiertegen te verzetten, hij kan deze gedachten niet uit zijn hoofd bannen. Dit worden dwanggedachten genoemd. De inhoud van deze gedachten heeft meestal te maken met de dood, ondergang of met seksualiteit. Harm geeft aan dat hij steeds maar weer in hetzelfde cirkeltje van gedachten komt. Het lukt hem niet om dit te doorbreken.
Q. Denken aan de dood
Voor veel mensen die depressief zijn hoeft het leven niet meer. Bij de een komt deze gedachte slechts zo nu en dan op, maar bij de ander is deze gedachte voortdurend aanwezig. Harm geeft aan dat deze gedachten vaak door zijn hoofd spoken, hetgeen zich voor het eerst heeft voorgedaan op de bewuste avond waarin hij het afscheidsberichtje naar Anouk heeft gestuurd. Soms kan Harm ook aan niets anders meer denken. De dood is namelijk de enige manier, zo denkt hij, om uit zijn lijden verlost te worden. Bovendien belast hij niemand meer met zijn gedoe. Het leven zonder Anouk ervaart hij als een kwelling. Men kan zelfs van het leven walgen. Harm denkt dat hij de omgeving alleen maar tot last is: “Ik kan maar beter dood zijn, dan zijn jullie van mij af.”
Familieleden, maar ook hulpverleners, ervaren het nog steeds als een taboe om over suïcidale gedachten te praten en om direct te vragen naar eventuele vastomlijnde plannen in die richting. Veel depressieve mensen zwijgen hierover, uit angst dat hun plannen vroegtijdig ontdekt worden. Anderen voelen zich daarentegen juist wat opgelucht, wanneer er over gesproken wordt. Daarna voelen zij zich ook wat meer beschermd. Ik ben over dit onderwerp het gesprek aangegaan met Harm. Niet dat ik hem op andere gedachten wil brengen, ik heb met hem uiteindelijk afspraken gemaakt over wat hij zal doen wanneer zich opnieuw suïcidaal handelen bij hem opdringt. Door deze afspraken heeft Harm de mogelijkheid om het feitelijk handelen niet in een opwelling te laten plaatsvinden. Hij heeft nu de mogelijkheid om, zonder dat hij wordt gedwongen, gebruik te maken van een escape of veiligheidmechanisme.
Ht is van belang om bij het volgende stil te staan. Vaak wordt gedacht dat mensen die zeggen zelfmoord te zullen plegen, het toch niet zullen doen. Dit is nog steeds een onuitroeibaar fabeltje. Uitlatingen over de dood dienen altijd serieus genomen te worden, ook al zouden ze wat aanstellerig of aandachttrekkend overkomen. Het zijn en blijven noodsignalen, vanuit pure wanhoop en machteloosheid. Uitspraken als ‘Ik wou dat ik niet meer wakker werd’ en ‘Als ik zou verongelukken, dan zou het me niets kunnen schelen’ mag men dus niet als loze opmerkingen beschouwen. De opmerkingen die Anouk over de depressie van Harm maakt, duiden op onvoldoende inzicht in de problematiek en kunnen -onbedoeld- ernstige gevolgen hebben. Zeker bij Harm zou de drang om haar te bewijzen, dat het geen zielepoterij of aandachttrekkerij is, wel eens verkeerd kunnen uitpakken.
Ernstige suïcidale gedachten en/of pogingen tot zelfdoding kunnen leiden tot een (onvrijwillige) opname in een ziekenhuis. De opname vindt dan plaats op basis van het criterium ‘Harm is een gevaar voor zichzelf en/of zijn omgeving’.
R. Zelfdoding
In ons land overlijden er jaarlijks ongeveer 14 op de 100.000 mensen als gevolg van zelfdoding (suïcide). Men gaat ervan uit dat het aantal pogingen tot zelfdoding (suïcidepogingen) ongeveer tien keer zo hoog is. Officieel is dit cijfer 120 op de 100.000. Waarschijnlijk is dit getal in werkelijkheid nog wat hoger, gezien het aantal niet geregistreerde pogingen.
S. Lichamelijke klachten
Mensen met een depressie hebben vaak tegelijk ook lichamelijke klachten. Daarbij zullen vermoeidheidsklachten en hoofdpijnklachten op de voorgrond staan, maar ook pijnklachten elders in het lichaam komen heel veel voor. De pijn kan letterlijk overal zitten, zonder dat er een verklaring voor gevonden wordt. Men spreekt hier van onbegrepen pijnklachten. Verder kunnen depressieve mensen last hebben van een droge mond, maagpijn, trage stoelgang, problemen met urineren en vrouwen van menstruatiestoornissen. Een huisarts dient bij aanhoudende lichamelijke klachten na te gaan wat daarvan de oorzaak is. Meestal kan hierbij worden volstaan met een lichamelijk onderzoek, eventueel aangevuld met zogenoemd hulponderzoek (bijvoorbeeld laboratorium- en röntgenonderzoek). De huisarts dient bij het vermoeden van psychiatrische klachten en verschijnselen, altijd een eventuele lichamelijke oorzaak uit te sluiten. Als blijkt dat er daadwerkelijk sprake is van een depressie, dan wordt adequaat behandelen geindiceerd. Vaak verdwijnen dan ook de lichamelijke klachten of verdwijnen die naar de achtergrond. Achteraf is dan pas duidelijk dat de depressie schuilging achter allerlei lichamelijke klachten (gemaskeerde depressie).
T. Libidoverlies
Onder libidoverlies verstaan we de omstandigheid dat iemand geen aandrang voelt of zin heeft om seksueel actief te zijn. Bijna mensen met depressieve klachten komt dit relatief vaker voor. Het lukt niet meer en men raakt al snel in een vicieuze cirkel. Bij de man geeft dat onder meer potentie-, ejaculatie- en orgasmeproblemen. Bij de vrouw leidt dit tot verminderde gevoeligheid, een droge vagina en/of pijn tijdens de penetratie (vaginisme).
Net als bij de eerder genoemde lichamelijke klachten, heeft men bij seksuele problemen niet altijd meteen in de gaten dat het om een depressie gaat. Ook bepaalde antidepressiva kunnen overigens als bijwerking seksuele problemen veroorzaken. Wanneer de depressie verdwijnt of het medicijngebruik wordt beëindigd, verdwijnen meestal ook de seksuele klachten weer. Is dit niet het geval, dan is er toch meestal sprake van een andere oorzaak: relatieproblemen, of toch een lichamelijke oorzaak. Harm heeft dan wel enorme behoefte aan de aanwezigheid van Anouk in zijn leven, maar hij moet er niet aan denken dat hij met haar seksueel intiem zou moeten zijn.
U. Hypochondrie
Mensen die aan een depressie lijden, kunnen overmatig bezorgd zijn over het functioneren van hun lichaam. Ze zijn voortdurend bezig met bijvoorbeeld de ontlasting. Als deze niet regelmatig komt, zijn ze bijvoorbeeld bang dat ze een darmziekte hebben. Bij elke steek rond het hart denken ze bijna direct binnenkort door een hartinfarct geveld te worden. Dit verschijnsel wordt hypochondrie genoemd. Degene met depressieve klachten heeft de vaste overtuiging dat hij een lichamelijke ziekte heeft of die binnenkort krijgt. Geruststelling, na uitgebreid onderzoek, helpt soms wel even, maar snel daarna komt de angst weer terug. In het ergste geval kan de hypochondrie de vorm aannemen van een zogenoemde hypochondere waan. Dan is de persoon met depressieve klachten helemaal niet meer gerust te stellen.
V. Psychotische verschijnselen
De depressie is soms zo ernstig, dat naast een diep depressieve stemming ook zogenoemde psychotische verschijnselen aanwezig zijn. Psychotische verschijnselen kenmerken zich onder andere doordat er wordt aangegeven dat de betrokkene het contact met de realiteit verloren heeft. Men kan bijvoorbeeld bepaalde waangedachten of wanen hebben (schuldwaan, zondewaan, armoedewaan enz.). De inhoud van deze gedachten is meestal negatief gekleurd en berust niet op feiten, maar men is niet (meer) in staat om dat in te zien. Evenmin is men van dat bepaalde idee af te brengen. Oftewel: de opgedrongen gedachten zijn niet voor correctie vatbaar. Er voortdurend tegenin gaan heeft totaal geen zin, het wekt alleen maar irritatie en boosheid op. Verder komen, zij het zeer zelden, ook akoestische (stemmen horen) en visuele hallucinaties voor. Het spreekt voor zich, dat een depressie waarbij psychotische verschijnselen voorkomen, een zeer ernstige vorm van depressie is. De wanen en hallucinaties kunnen door een depressief iemand als zeer angstaanjagend worden ervaren. De omgeving staat er vaak machteloos tegenover. Niet altijd wordt onderkend hoe gevaarlijk deze ernstige vorm van depressie is. Het gevaar voor zelfdoding is vrij groot. Vaak is het de familie die al eerste de ernst van de situatie onderkent en op zoek gaat naar hulp. Een opname, waarbij een adequate behandeling zo spoedig mogelijk gestart moet worden, is meestal dringend noodzakelijk. Naast medicijnen tegen de depressie (antidepressiva) kunnen ook medicijnen gegeven worden gericht tegen de psychose (antipsychotica).
W. De vitale depressie
Er wordt gesproken over een vitale depressie wanneer de depressie, naast de psychische belasting en beleving, ook van invloed is op het algehele functioneren en de behoefte om tot zelfdoding over te gaan eminent aanwezig blijft. De situatie is letterlijk levensgevaarlijk (van vitaal belang).
Voor de komende tijd is het voor Harm zaak om gebruik te maken van de aangeboden hulp en dat hij zich onder behandeling stelt van een speciaal team bij de lokale GGZ. Daar ligt nu de prioriteit voor Harm. Voor Anouk is het zaak zich goed te laten informeren over depressiviteit bij mensen. Zij hoeft haar besluit niet te herzien, maar zij kan wel de te volgen procedure aanpassen aan de toestand van Harm. Door hierover met het behandelteam (en als het enigszins mogelijk is ook met Harm) in overleg te gaan, kan zij bijdragen in het herstel van Harm. Zonder dat dit ten koste van haarzelf hoeft te gaan.
Copyright©oncies 2017
Bron: Voor dit blog is gebruik gemaakt van eigen lesmaterialen en aangevuld met recente informatie van de website depressie.org.
